مسجد بزرگ بورسا در ترکیه – یک شاهکار معماری و یک نمای تاریخی

مسجد جامع بورسا یکی از برجسته ترین آثار معماری اسلامی عثمانی در ابتدای شکل گیری آن در شمال ترکیه به شمار می رود.

ترک ها به آن “اولو جامی” می گویند.

این بنا توسط سلطان بایزید پسر سلطان مراد اول ساخته شده است و گمان می رود که علی نجار (به ترکی: Ali Neccar) و حاجی عیوض (به ترکی: Hacı İvaz) دو معمار هستند که به دستور سلطان بایزید مسجد اولو را طراحی و ساخته اند.

بین سالهای 1396 م/ 1399 م، نزدیک به 100 سال پس از تأسیس امپراتوری عثمانی، و اولین خطبه در آن توسط شیخ سلیمان شلبی بود.

منبر مسجد

مسجد بیست گنبدی

معماری مسجد جامع بورسا به طور کلی مبتنی بر شکل مستطیل به مساحت پنج هزار مربع است.

این مسجد با بیست گنبد آن که در چهار ردیف پراکنده شده است متمایز می شود، در هر ردیف پنج گنبد وجود دارد که توسط دوازده ستون بالا رفته است.

یکی از داستان هایی که در مورد علت ساخت این گنبدها گفته می شود این است که در سال 1396 میلادی پادشاه مجارستان و یارانش با لشکری ​​انبوه به قلعه نیکوپلیس حمله کردند و آن قلعه در آن زمان تحت کنترل ارتش عثمانی بود.

سلطان بایزید به درخواست یکی از سران لشکر عثمانی لشکری ​​برای دفاع از قلعه و دفع حمله پادشاه مجارستان و یارانش آماده کرد و بایزید در دعای بعد از نماز نذر کرد که اگر 20 مسجد بسازد. او توانست ارتش مغرب را شکست دهد، در واقع، ارتش عثمانی توانست بر ارتش مجارستان غلبه کند.

پس از بازگشت بایزید به بورسا، مشاورش به او پیشنهاد کرد که به جای ساختن بیست مسجد کوچک برای وفای به نذر خود، یک مسجد بزرگ با بیست گنبد که در آن نماز جمعه برگزار شود، بسازد.

طرح اولیه بر اساس گنبد باز مسجد میانی، به منظور جمع‌آوری آب باران و تخلیه آن بود، سپس آن را با شیشه می‌بندند تا نور خورشید از آن عبور کند و مسجد را روشن کند.

مسجد اولو در بورسا – تاریخی طولانی و معماری متمایز

مسجد اولو در بورسا – تاریخی طولانی و معماری متمایز
منبر مسجد جامع بورسا یکی از قدیمی ترین آثاری است که در داخل مسجد دیده می شود که توسط استاد سلجوقی حاجی احمد بن عبدالعزیز ساخته شده و شامل شش هزار و 666 قطعه نقش برجسته بوده است. که بر اساس باور انزمان نماد کیهان و منظومه شمسی است.

در مورد صحن اندرونی مسجد نیز باید گفت که این مسجد دارای نسخ خطی فراوانی است که به زبان عربی نوشته شده است و شامل 87 تابلو و 45 نسخه خطی بر روی دیوار است.

محراب، قسمت اعظم مسجد بوده است که به دلیل جنگ یا شرایط طبیعی دچار تخریب های مکرر شده است، از این رو کتیبه های روی آن دستخوش تغییرات زیادی شده است و تزئینات خوشنویسی روی آن در زمان سلطان عبدالمجید کشیده شده است.

این مسجد مورد مرمت های زیادی قرار گرفته است که بزرگترین آن مرمتی بود که پس از زلزله سال 1855 میلادی بر روی آن انجام شد.

نامگذاری

اولوداغ یا کوه اولو کوه بزرگی است که در بورسا سر برافراشته است، مکانهای زیادی وجود دارد که نام او را یدک می کشند، از جمله چندین مسجد در ترکیه با همین نام: مسجد اولو و دانشگاه اولوداغ در بورسا.

نام این مسجد «اولو» است که از کوه معروف «اولو» (کوه اولوداغ) (به ترکی: اولوداغ) در بورسا گرفته شده است که «اولو» (به ترکی: Ulu) به معنای «محترم» یا «شریف »و داغ در ترکی به معنای «کوه» است (ترکی عثمانی: الوطاغ؛ ترکی معاصر: اولوداغ).

منابع خارجی «مسجد اولو» را مسجد بزرگ بورسا می نامند، اما این نام در ترکیه شناخته شده نیست